بیماری خواب

انگل تريپانوزوم. مگس تسه تسه. بيماري خواب sleeping sickness

معرفي:

تريپانوزوما نام يك انگل از يكي از جنسهاي خانواده تريپانوزوميده است كه داراي گونه هاي متعدديست و در حيوانات مختلف ايجاد آلودگي مينمايد . همه ي گونه هاي تريپانوزوما هتروگزنوس هستند يعني در چرخه زندگي خود به بيش از يك ميزبان نيازمندند.
به تريپانوزوما ها انگل هاي هموفلاژله نيز گفته مي شود زيرا هم داراي تاژك هستند هم در خون ميزبان خود زندگي ميكنند . تنها سه گونه از تريپانوزوماها در انسان مولد بيماري تريپانوزوميازيس مي باشد:

از بين اين سه دو گونه اول عامل ايجاد بيماري خواب يا sleeping sickness در انسان مي باشد . اين دو گونه جزو تاژكداران خوني هستند كه در پلاسما و خرج از گلبولهاي خوني زندگي ميكنند .

مورفولوژي:

اندازه آنها حدود 25 تا 35 ميكرون است داراي بدني كشيده و دراز هستند كه واجد يك هسته كروماتيني نسبتا بزرگ در مركز و يك دستگاه كينتوپلاست در قسمت خلفي مي باشد كه از آن يك تاژك خارج شده و پس از تشكيل پرده مواج در تمام طول بدن به صورت آزاد از قسمت قدامي بدن انگل خارج مي شود .

چرخه زندگي و ميزبان ها :

ميزبان نهايي انگل انسان و ميزبان واسط آن انواع بخصوصي از مگس هاي تسه تسه مي باشد كه از مهم ترين آنها مگس هاي گلوسينا glossina هستند. هر دو جنس نر و ماده اين مگس خونخواري ميكنند و در هنگام خونخواري فرم آلوده كننده متاسيكليك انگل را به بدن انسان تزريق مي نمايند .
انگل ها پس از تكثير در محل گزش ايجاد پاسخ هاي التهابي در بدن مي نمايند . فرم تريپومستيگوت انگل از راه جريان لنف وارد خون شده و در آنجا به فرم كشيده و بلند (فرم سيلندريك) در مي آيند و از راه تقسيم طولي در خون تكثير نموده و هيچ گاه وارد گلبول ها نميشوند.
تريپانوزوم ها را ميتوان در خون- غدد لنفاوي و يا طحال پيدا نمود . پس از گذشت سه ماه از بيماري در مايع نخاعي و مغز قابل رديابي هستند .
تريپانوزوما گامبينس بيشتر در آفريقاي مركزي و غربي و گونه رودينس بيشتر در سواحل شرقي آفريقا ديده ميشوند .
علفخواران وحشي به عنوان مخزن انگل در طبيعت هستند. بز كوهي مخزن تريپانوزوما رودينس ميباشد .

نشانگان بيماري خواب:

اين بيماري داراي مراحل جلدي- لنفاوي- خوني - عصبي است
دوره كمون بيماري يك تا دو هفته و يا بيشتر است . در هر دو نوع بيماري در مراحل اوليه ي بيماري تب هاي نامنظم و عود هاي مكرر تب (در فاصله ي زماني 7 الي 10 روز) همچنين تورم اعضا وخستگي بروز ميكند . سپس بيمار لاغر و ضعيف ميشود و دچار سردرد هاي شديد و درد مفاصل ميگردد . غدد لنفاوي در اثر هجوم انگل بزرگ ميشود كه بزرگي غدد لنفاوي پشت گردن كه به آن نشانه ي وينتر باتوم گفته ميشود (winter bottom sing) از علائم كلينيكي اين بيماري حدود 5 الي 12 روز پس از آلودگي عامل بيماري در خون مشاهده ميشود .
در نوع رودينس تعداد انگل زياد و در نوع گامبينس كم است . بيمار بسيار ضعيف و بي حال ميشود و علي رغم گرسنگي زياد قادر به حركت و غذا خوردن نيست. به تدريج بدن بي حس شده و مرگ در حالت كما رخ مي دهد .
هر دو گونه ي تريپانوزوما ها با تغيير دادن آنتي ژن هاي سحي خود و نيز برداشتن آنتي ژن هاي سلول ميزبان و پوشاندن بدن خود از سيستم دفاعي ميزبان فرار ميكنند .
از طرف ديگر افزايش پاسخ ايمني ميزبان ميتواند سبب تخريب سلول هاي غير آلوده شده در نتيجه بدن بيشتر دچار آسيب شود.

نكته :

گونه رودينس نسبت به گونه ي گامبينس كمتر به CNS(سيستم اعصاب مركزي) حمله ميكند ولي در صورت آلودگي مرگ سريعتر رخ مي دهد .
حمله به بافت قلب در گونه رودينس شايع است كه منجر به نارسايي قلبي و مرگ سريع بيمار حتي پيش از آنكه وارد CNS شود ميگردد. در حالي كه گونه گامبينس بيشتر به سيستم اعصاب مركزي حمله ميكند و منجر به ايجاد بيماري خواب مزمن مي وشود .

تشخيص:

بهترين راه تشخيص مشاهده انگل در خون ، غدد لنفاوي و يا مايع نخاعي است . علاوه بر آن روشهاي كشت و تلقيح به حيوانات آزمايشگاهي نيز به تشخيص كمك ميكند.

درمان:

بيماري خواب ناشي از گونه ي گامبينس به درمان دارويي خوب پاسخ مي دهد در حالي كه نوع رودينس مقاوم به درمان است داروهاي پنتاميدين - سورامين در نوع گامبينس موثرند.

Pichak

جدول لیگ برتر ایران

پیچک

mouse code

ابزار رایگان وبلاگ